Το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σας καλωσορίζει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα  με τίτλο «Η Τέχνη της Αγιογραφίας. Θεωρία και Τεχνικές B΄», διάρκειας πέντε μηνών (διδακτικές ώρες 90), το οποίο θα διεξαχθεί διαδικτυακά και θα υλοποιηθεί με τη μέθοδο της σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (μέσω της πλατφόρμας Zoom).

Επιστημονικός Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Τρύφων Τσομπάνης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εξειδικευμένος ακαδημαϊκός στον τομέα της Αισθητικής της Θείας Λατρείας, και αγιογράφος.

Στο πρόγραμμα διδάσκουν, η Παρασκευή Παπαδημητρίου (το θεωρητικό μέρος), ΕΔΙΠ του του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στον τομέα Λατρείας Αρχαιολογίας και Τέχνης, καθώς και ο Ιωάννης Σαρηγιαννίδης, Θεολόγος, Δρ.Βαλκανικών Σπουδών, Μεταδιδάκτορας Θεολογίας με εξειδίκευση στην Βυζαντινή Αγιογραφία και αναγνωρισμένος αγιογράφος, ο οποίος θα διδάξει το πρακτικό μέρος.

 

Στόχος του προγράμματος

Στόχος του προγράμματος είναι η εκμάθηση της τέχνης της αγιογραφίας τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα παρέχει στους εκπαιδευόμενους ολοκληρωμένες γνώσεις για την μελέτη της αγιογραφίας με σκοπό την εικονογραφική παραγωγή μέσω της πρακτικής εξάσκησης στο αντικείμενο. Απαιτείται η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με τα υλικά, τις τεχνικές, τα ρεύματα που ακολουθούνται για την ολοκλήρωση των εικόνων αλλά και των τοιχογραφιών. Παράλληλα, θα πρέπει να γνωρίσουν τις αρχές που διέπουν την ιστόρηση (αγιογράφηση) του ορθόδοξου ναού, καθώς και τους εικονογραφικούς τύπους (κύκλους, παραστάσεις, μεμονωμένες μορφές). Για τον σκοπό αυτό απαραίτητη είναι η εμβάθυνση στο ιστορικό υπόβαθρο της βυζαντινής ζωγραφικής έως τους νεότερους χρόνους, η θεολογία της εικόνας, η λειτουργική και ιδιωτική της χρήση, και τέλος, η καλλιτεχνική της αξία στην τοπική αλλά και παγκόσμια κουλτούρα.

 

Αναγκαιότητα προγράμματος

Το πρόγραμμα ανταποκρίνεται στο ενδιαφέρον όσων επιθυμούν να ασχοληθούν με την τέχνη της αγιογραφίας. Με συστηματικό τρόπο το προτεινόμενο πρόγραμμα θα καλύψει την ανάγκη για πρακτική εξάσκηση και συνεχή επιμόρφωση σε μια τέχνη που κερδίζει ολοένα έδαφος τα τελευταία χρόνια, όπως φαίνεται από τη διοργάνωση ειδικών εκθέσεων, συνεδρίων, δημοσιεύσεων κλπ. Επιπλέον εξασφαλίζει ιδιαίτερα οργανωμένο χώρο (ευρύχωρο και άρτια εξοπλισμένο εργαστήριο), γεγονός που αποτελεί μία πτυχή δύσκολη για τα προγράμματα σπουδών σε ιδιωτικές και δημόσιες σχολές. Έτσι, το προτεινόμενο πρόγραμμα είναι σημαντικό, διότι θα προσφέρει γνώσεις και προβληματισμούς πάνω σε μία θεματική ιδιαιτέρως σημαντική και ενδιαφέρουσα, η οποία παράλληλα καθίσταται χρήσιμο επαγγελματικό προσόν για τους εκπαιδευόμενους.

 

Μαθησιακά αποτελέσματα

Ολοκληρώνοντας το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες θα μπορούν:

• να εντοπίζουν και να παρουσιάζουν τους παράγοντες που διαμόρφωσαν την σύγχρονη αγιογραφία,
• να δίνουν μία συγκροτημένη απάντηση σχετικά με θέματα βυζαντινής ζωγραφικής και της θεολογίας της εικόνας,
• να αναπτύσσουν την κριτική και αναλυτική τους σκέψη μέσα από τον εντοπισμό και την κατανόηση των παραγόντων που οδήγησαν στη διαμόρφωση της βυζαντινής τέχνης και αισθητικής,
• να αξιοποιούν την αποκτηθείσα πρακτική γνώση στην περαιτέρω ολοκλήρωση μιας βυζαντινής παράστασης είτε ως τοιχογραφία είτε σε φορητή εικόνα.

 

Σε ποιους απευθύνεται το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλους όσους ενδιαφέρονται να ασκηθούν στην τέχνη της αγιογραφίας, αποφοίτους ΑΕΙ, Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών, ΑΤΕΙ, ΙΕΚ, ΔΕ, κ.ά.

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί/Προαπαιτούμενες γνώσεις/ Κριτήρια επιλογής

Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλουν όσοι έχουν:

• Βασικές γνώσεις αγιογραφίας
• Πρόσβαση στο Διαδίκτυο
• Κατοχή προσωπικού e-mail
• Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών

Η επιλογή των υποψηφίων θα γίνει με βάση τα τυπικά τους προσόντα:

• Μεταπτυχιακές σπουδές
• Πτυχίο
• Βαθμός πτυχίου
• Βαθμός Απολυτηρίου

 

Μέθοδος υλοποίησης

Λόγω των ειδικών συνθηκών που διανύουμε τα θεωρητικά μαθήματα, όπως και τα πρακτικά θα πραγματοποιηθούν εξ αποστάσεως, μέσω της πλατφόρμας του Zoom. Θα γίνει χρήση εποπτικού υλικού και θα διανέμονται ασκήσεις μέσω ασύγχρονης εκπαίδευσης.

 

Εκπαιδευτικό υλικό / Άλλες παροχές

Στους συμμετέχοντες παρέχονται:

1. Ηλεκτρονική αποστολή έντυπου υλικού
2. Ηλεκτρονική αποστολή σχεδίων αγιογραφίας
3. Ηλεκτρονική αποστολή εκπαιδευτικών βίντεο

 

Δομή Εκπαιδευτικού προγράμματος

Προσφέρονται ενενήντα ώρες μαθημάτων κατανεμημένες σε δέκα τέσσερις εβδομάδες (5 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα, μια ώρα αξιολόγησης κάθε εβδομάδα και έξι ώρες διαλέξεων)= 90 ώρες  = 8,5 ECTS

Τα μαθήματα περιλαμβάνουν τις εξής θεματικές ενότητες:

ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ. (Διδάσκουσα: Παρασκευή Παπαδημητρίου)

Απαραίτητη κρίνεται η γνωριμία των εκπαιδευόμενων με την εξέλιξη της χριστιανικής αρχιτεκτονικής και της ζωγραφικής τέχνης από τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας. Στον δεύτερο κύκλο του προγράμματος, η ύλη θα ξεκινήσει από τη μεσοβυζαντινή περίοδο και θα ολοκληρωθεί με τα σύγχρονα αγιογραφικά ρεύματα, ενώ θα αναπτυχθούν και θέματα χριστιανικής εικονογραφίας.

Ειδικότερα:

1. 28/09/2021: Εισαγωγή.
2. 5/10/2021:   Μεσοβυζαντινή περίοδος, Τέχνη Μακεδόνων
3. 12/10/2021: Μεσοβυζαντινή περίοδος, Τέχνη Κομνηνών και Αγγέλλων
4. 19/10/2021: Δυτική Μεσαιωνική τέχνη: Γοτθική, Υστερογοτθική
5. 2/11/2021:   Υστεροβυζαντινή περιόδος. Λατινοκρατία.
6. 9/11/2021:   Η ζωγραφική των Παλαιολόγων
7. 23/11/2021: Μεταβυζαντινή τέχνη. Πρώτη περίοδος 15ος-16ος αι.
8. 30/11/2021: Η Αναγέννηση στην Ιταλία
9. 7/12/2021:   Μεταβυζαντινή τέχνη. Δεύτερη περίοδος 17ος αι.
10. 14/12/2021: Μεταβυζαντινή τέχνη 18ος-19ος αι.
11. 21/12/2021: Νεοελληνική εκκλησιαστική ζωγραφική
12. 11/01/2022: Η εικονογραφία των Ευαγγελικών Σκηνών
13. 18/01/2022: Η εικονογραφία των Χριστουγέννων
14. 25/01/2022: Αξιολόγηση

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος οι εκπαιδευόμενοι υποχρεούνται να παρουσιάσουν στους συνεκπαιδευόμενους, στον διδάσκοντα και στον υπεύθυνο του προγράμματος, εργασία η οποία θα τους ανατεθεί από την διδάσκουσα.

ΠΡΑΞΗ. ΙI.  (Διδάσκων: Ιωάννης Σαρηγιαννίδης)

Η θεωρητική και πρακτική εκμάθηση των κύριων αισθητικών αρχών της ζωγραφικής σύνθεσης στο καλλιτεχνικό εργαστήριο αποσκοπεί στη βιωματική προσωπική σχέση του εκπαιδευόμενου με τη βυζαντινή ζωγραφική τέχνη. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ο ασκούμενος καλείται να καλλιεργήσει τις δυνατότητές του στο  σχέδιο και στο χρώμα με απώτερο σκοπό την δημιουργία έργων τέχνης σύμφωνα με τους κανόνες της βυζαντινής τεχνοτροπίας αλλά και προσέγγισης των αληθειών της Εκκλησίας μέσα από τον μυστικό τρόπο της εικονογραφίας της.

Ειδικότερα:

1. 28/09/2021: Εισαγωγή
2. 5/10/2021:   Επιτοίχια ζωγραφική – Προεργασία Τοίχου
3. 12/10/2021: Πρακτική εξάσκηση στην επιτοίχια ζωγραφική
4. 19/10/2021: Πρακτική εξάσκηση στην επιτοίχια ζωγραφική
5. 2/11/2021:   Εξάσκηση της ζωγραφικής σε μουσαμά
6. 9/11/2021:  Προεργασία επιτοίχιων επιφάνειων για κόλλημα μουσαμάδων
7. 23/11/2021: Εξάσκηση σε βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες σε ξύλο
8. 30/11/2021: Εξάσκηση σε βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες σε ξύλο
9. 7/12/2021:  Παραδοσιακές τεχνικές χρυσώματος
10. 14/12/2021: Η τεχνική του στιλβωτού χρυσώματος
11. 21/12/2021: Η τεχνική του στιλβωτού χρυσώματος
12. 11/01/2022: Πρακτική εξάσκηση στη σφυρηλάτηση του χρυσού κάμπου της εικόνας (Τσουκάνικο)
13. 18/01/2022:Γενικές αρχές προληπτικής συντήρησης
14. 25/01/2022: Αξιολόγηση

Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων ο καθηγητής θα εξηγεί εξατομικευμένα αλλά και ομαδικά την μέθοδο σταδιακής φιλοτέχνησης και τα διάφορα στάδια ζωγραφικής μέχρι την ολοκλήρωση των εικόνων.

Κάθε εβδομάδα θα ανατίθεται από τον διδάσκοντα προς όλους τους εκπαιδευόμενους, εργασίες πρακτικής εξάσκησης με σκοπό την εξοικείωση στα νέα υλικά και τις νέες τεχνικές.

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος θα πραγματοποιηθούν δυο διαλέξεις για την βυζαντινή ζωγραφική από τον ιερομόναχο Λουκά Ξενοφωντινό (οι ημερομηνίες θα οριστούν κατόπιν συνεννόησης με τους εκπαιδευόμενους).

Στο τέλος του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί έκθεση με τα έργα των εκπαιδευομένων.

 

Υποχρεώσεις εκπαιδευόμενων/Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι συμμετέχοντες θα πρέπει:

• να έχουν παρακολουθήσει το σύνολο των διδακτικών ενοτήτων. Οι απουσίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 10 % των προβλεπόμενων ωρών εκπαίδευσης.
• να έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία την γραπτή εργασία στο θεωρητικό μέρος, την οποία οφείλουν να παρουσιάσουν στους άλλους εκπαιδευόμενους, καθώς και τις ασκήσεις των σχεδίων στο πρακτικό μέρος.
• να έχουν καταβάλει το σύνολο των διδάκτρων πριν το πέρας των μαθημάτων.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος απονέμεται στους συμμετέχοντες Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ και υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΚΕΔΙΒΙΜ και τον Επιστημονικά Υπεύθυνο του Προγράμματος.

Στους συμμετέχοντες που παρακολούθησαν αλλά δεν ολοκλήρωσαν το σύνολο του προγράμματος, μπορεί να παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης.

 

Κόστος συμμετοχής/Εκπτωτική πολιτική

Το κόστος του προγράμματος ανέρχεται στα 280€, τα οποία θα πρέπει να κατατεθούν σε δυο δόσεις. Κατά την έναρξη του προγράμματος θα καταβληθεί το ποσό των 140€ και έως τα μέσα του προγράμματος (23/11/2021) θα καταβληθεί το υπόλοιπο ποσό των 140€ (90€ για δυο φοιτητές ή ανέργους).

 

Αιτήσεις

Οι ενδιαφερόμενοι/ενδιαφερόμενες υποβάλλουν αίτηση ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Κέντρου Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ.

Η Αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά, τα οποία μπορείτε να αποστείλετε στο e-mail: parpapadim@past.auth.gr

1. Βιογραφικό
2. Απολυτήριο Λυκείου
3. Πτυχίο (εφόσον υπάρχει)
4. Μεταπτυχιακό δίπλωμα (εφόσον υπάρχει)

Σε περίπτωση που δεν συγκεντρωθεί ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός επιμορφωμένων, το ΚΕΔΙΒΙΜ διατηρεί το δικαίωμα αλλαγής της ημερομηνίας έναρξης του προγράμματος ή και ακύρωσής του.