Το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σας καλωσορίζει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα  με τίτλο «Η γλώσσα των ελληνικών λειτουργικών κειμένων της Ορθοδόξου Εκκλησίας», διάρκειας 78 διδακτικών ωρών, το οποίο θα διεξαχθεί από  τον Νοέμβριο του 2021 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022 και θα υλοποιηθεί με εξ αποστάσεως εκπαίδευση, μέσω της πλατφόρμας elearning.auth.gr.

Επιστημονική Υπεύθυνη του προγράμματος είναι η Άννα Κόλτσιου-Νικήτα, καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ στο γνωστικό αντικείμενο Αρχαία Ελληνικά της Ιουδαϊκής και της Χριστιανικής Γραμματείας. Η κ. Άννα Κόλτσιου-Νικήτα είναι κλασική φιλόλογος και θεολόγος και  διδάκτορας του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα έχουν διεπιστημονικό χαρακτήρα και εστιάζονται στη φιλολογική και θεολογική προσέγγιση των κειμένων της χριστιανικής γραμματείας, την ανάδειξη του γλωσσικού πλούτου των κειμένων αυτών και την ιδιαίτερη σημασία τους στην εξέλιξη και ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Το διδακτικό της έργο στο Τμήμα Θεολογίας αφορά θέματα γλώσσας και μετάφρασης  βιβλικών, πατερικών και λειτουργικών κειμένων,  θέματα παλαιογραφίας και κριτικής κειμένου. Διδάσκει επίσης στο Ορθόδοξο Πανεπιστήμιο του Κογκό και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Κύπρου και είναι  Διευθύντρια του Εργαστηρίου «Ελληνική Γλώσσα της Χριστιανικής Γραμματείας».

Στο πρόγραμμα διδάσκουν καθηγητές από τα τμήματα Θεολογίας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, ειδικοί σε θέματα γλώσσας, μετάφρασης, χειρόγραφης παράδοσης, λειτουργικής και ποιμαντικής,  ενώ ο σχεδιασμός της γλωσσικής διδασκαλίας έγινε από διδάκτορα εξειδικευμένο στην Διδακτική. Περισσότερα στοιχεία για τους διδάσκοντες στο  https://hymnologica.com/

Στόχος του προγράμματος

Σκοπός του προγράμματος είναι η εξοικείωση των εκπαιδευομένων με τη γλώσσα των πρωτότυπων ελληνικών λειτουργικών κειμένων, αφενός μέσω της απόκτησης βασικών γνώσεων που θα τους βοηθήσουν να αντιληφθούν τους μηχανισμούς και τη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας και αφετέρου μέσω του αναγκαίου θεολογικού και λειτουργικού σχολιασμού. Ειδικότερα, το πρόγραμμα στοχεύει στην γλωσσική ανάλυση και επεξεργασία επιλεγμένων λειτουργικών κειμένων, την απόκτηση βασικών γνώσεων  γραμματικής και συντακτικού με  παραδειγματικό υλικό επιλεγμένο αποκλειστικά από τα λειτουργικά κείμενα, την ανάδειξη της μεταφραστικής προβληματικής, καθώς και σχετικών λειτουργικών και ποιμαντικών ζητημάτων. Γενικά, στόχος του προγράμματος δεν είναι η κατανόηση συγκεκριμένων κειμένων, αλλά η απόκτηση των μεθοδολογικών εκείνων εργαλείων με τη βοήθεια των οποίων θα είναι σε θέση ο εκπαιδευόμενος, εφαρμόζοντας τη μέθοδο προσέγγισης που του προσφέρει το πρόγραμμα,  να είναι σε θέση να προσεγγίζει γλωσσικά και να κατανοεί και ένα άλλο οποιοδήποτε  λειτουργικό κείμενο. Με τον τρόπο αυτό το πρόγραμμα στοχεύει παράλληλα να αναδείξει τον πλούτο του λειτουργικού λόγου και να συμβάλει στη βελτίωση της γλωσσικής παιδείας των επιμορφουμένων.

Αναγκαιότητα προγράμματος

Η γλωσσική προσέγγιση και κατανόηση των κειμένων της λατρείας  εμφανίζει ως γνωστόν μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας τόσο για τους κληρικούς και το εκκλησίασμα, όσο και για πολλούς άλλους που επιθυμούν να μελετήσουν τα κείμενα αυτά. Οι απόπειρες για μετάφραση των λειτουργικών κειμένων, η πλούσια σχετική προβληματική που αναπτύχθηκε επ’ αυτού και οι αντικρουόμενες απόψεις που έχουν διατυπωθεί καταδεικνύουν την ανάγκη περαιτέρω γλωσσικής εκπαίδευσης όσων ενδιαφέρονται και ασχολούνται με τα λειτουργικά κείμενα. Στην ανάγκη αυτή επιχειρεί να ανταποκριθεί το πρόγραμμα, παρέχοντας μια σειρά γνώσεων-εργαλείων που θα διευκολύνουν τη γλωσσική προσέγγιση και κατανόηση των πρωτότυπων  κειμένων.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Ολοκληρώνοντας το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες θα μπορούν:

• Να κατανοούν  ένα λειτουργικό κείμενο από το πρωτότυπο
• Να αναγνωρίζουν τον εκφραστικό πλούτο και τη μοναδικότητα των πρωτότυπων κειμένων
• Να αναγνωρίζουν το βοηθητικό ρόλο των μεταφράσεων αλλά και τα όρια κάθε μεταφραστικής προσέγγισης
• Να  αντιλαμβάνονται τη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας και τη σημασία των κειμένων της λατρείας στη διατήρηση του γλωσσικού μας πλούτου
• Να αποκτήσουν εκφραστικά μέσα και λεξιλογικό πλούτο που θα βελτιώσει την προσωπική τους γλωσσική ικανότητα και επάρκεια.

Σε ποιους απευθύνεται το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε:

• πτυχιούχους που προέρχονται από τους χώρους της Θεολογίας, της Φιλολογίας, των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών
• μεταπτυχιακούς φοιτητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδακτορικούς ερευνητές, που ασχολούνται με τον διεπιστημονικό χώρο της γλωσσικής μελέτης των κειμένων
• εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να διευρύνουν το διδακτικό τους αντικείμενο διαθεματικά με την αξιοποίηση θεολογικών κειμένων
• κληρικούς και ιεροψάλτες
• γενικά όσους ενδιαφέρονται για τη μελέτη της γλώσσας και την ουσιαστική εννοιολογική κατανόηση των λειτουργικών κειμένων της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί/Προαπαιτούμενες γνώσεις/ Κριτήρια επιλογής

Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλουν:

• Απόφοιτοι της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
• Απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας, εφόσον διαθέτουν βασικές γνώσεις της αρχαίας ελληνικής.

Για την παρακολούθηση του Προγράμματος απαιτείται:

• Πρόσβαση στο Διαδίκτυο
• Κατοχή προσωπικής διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail)
• Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών

Μέθοδος υλοποίησης

Η επιμόρφωση ακολουθεί την ασύγχρονη εξ αποστάσεως διδασκαλία. Αξιοποιείται η ηλεκτρονική πλατφόρμα του e-learning. Σε  κάθε διδακτική ενότητα περιλαμβάνονται βιντεοσκοπημένες διαλέξεις, υλικό προς μελέτη (ppt, e-book, άρθρα κλπ), εργασίες εμπέδωσης στα θεωρητικά θέματα, κουίζ με γλωσσικές ασκήσεις.

Εκπαιδευτικό υλικό / Άλλες παροχές

Στους συμμετέχοντες παρέχονται:

1.      βιντεοσκοπημένες εισηγήσεις

2.      παρουσιάσεις powerpoint

3.      άρθρα, ηλεκτρονικά βοηθήματα γραμματικής, συντακτικού, λεξικά

4.      το e-book Κόλτσιου Α. – Νικήτας Δ. (2016).  Υμνογραφικά κείμενα της Μ. Εβδομάδος. Γλωσσική και υφολογική προσέγγιση. ISBN 978-618-82862-0-7/978-618-82862-1-4

Δομή Εκπαιδευτικού προγράμματος

Η δομή είναι διμερής και περιλαμβάνει ένα μέρος θεωρητικού χαρακτήρα και ένα γλωσσικής-εφαρμοσμένης γνώσης.

Ι. Θεωρητικό μέρος

Το πρώτο τμήμα που αφορά θεωρητικά αντικείμενα θα διδαχθεί με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως ασύγχρονης εκπαίδευσης με βιντεοσκοπημένες παραδόσεις μαθημάτων και περιλαμβάνει τις εξής θεματικές:

1.  σύντομη επισκόπηση της ιστορίας της  ελληνικής γλώσσας και της διαχρονίας της – γλωσσικά χαρακτηριστικά των βιβλικών και  λειτουργικών κειμένων
2.  ιστορία της χειρόγραφης παράδοσης και οι συνέπειες που η χειρόγραφη παράδοση συνεπάγεται για την ακεραιότητα και αυθεντικότητα των κειμένων
3.  ειδολογική ταυτότητα και ιστορία των  κειμένων που εντάσσονται στο πλαίσιο της λατρείας (ακάθιστος ύμνος, κοντάκιο, κανόνας κλπ.)
4.  θέματα λειτουργικά που αφορούν τη λατρευτική πράξη
5.  θέματα ποιμαντικά που σχετίζονται με την τέλεση της θείας λατρείας
6.  μεταφραστικά ζητήματα και προβλήματα των λειτουργικών κειμένων και  ιδιαίτερα το θέμα της εισαγωγής της  μετάφρασης  στη θεία λατρεία.

Για κάθε ενότητα ανατίθεται μια εργασία, η οποία βαθμολογείται από τον καθηγητή.

ΙΙ. Γλωσσική-εφαρμοσμένη διδασκαλία

Το δεύτερο τμήμα της γλωσσικής διδασκαλίας και αξιολόγησης, που αποτελεί το εκτενέστερο αλλά και το ουσιαστικό και καινοτόμο στοιχείο του προγράμματος, περιλαμβάνει δεκαέξι (16)  ηλεκτρονικά μαθήματα-βήματα  γλωσσικής διδασκαλίας και θα πραγματοποιηθεί μέσω συστήματος διαχείρισης μαθημάτων (Moodle) .

Κάθε μάθημα  περιλαμβάνει:

Α. διδασκαλία  βασικών στοιχείων  γραμματικής και συντακτικού και στη συνέχεια εξάσκηση με  εφαρμογή σε κείμενα αποκλειστικά της λατρείας

Β. παράθεση ενός λεξιλογίου και ομάδων λέξεων,  με στόχο την κατανόηση των παραδειγμάτων που παρατίθενται αλλά και τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των εκπαιδευομένων

Γ. επίλυση ασκήσεων για την εμπέδωση της θεωρίας που προηγείται. Ο έλεγχος της ορθότητας των απαντήσεων γίνεται αυτόματα από το σύστημα και με τον τρόπο αυτό ο εκπαιδευόμενος αυτοαξιολογεί άμεσα την επίδοσή του

Δ. μεταφραστικές οδηγίες και πρακτικές υποδεικνύονται μέσα από τη διδασκαλία των παραδειγμάτων που παρατίθενται

Υποχρεώσεις εκπαιδευόμενων/Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι συμμετέχοντες θα πρέπει:

Α) να έχουν μελετήσει  το σύνολο των διδακτικών ενοτήτων

Β) να έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία (τουλάχιστον 75%) τις απαντήσεις στα  κουίζ που περιλαμβάνει κάθε διδακτική ενότητα

Γ) να έχουν βαθμολογηθεί με τον χαρακτηρισμό τουλάχιστον «επαρκώς» οι   απαντήσεις στις ανοιχτού τύπου ερωτήσεις που ανατίθενται στους εκπαιδευομένους

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος απονέμεται στους συμμετέχοντες Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ και υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΚΕΔΙΒΙΜ και τον Επιστημονικά Υπεύθυνο του Προγράμματος.

Στους συμμετέχοντες που παρακολούθησαν αλλά δεν ολοκλήρωσαν το σύνολο του προγράμματος, μπορεί να παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης.

Κόστος συμμετοχής/Εκπτωτική πολιτική

Το κόστος του προγράμματος, ανέρχεται στο ποσό των 120 ευρώ και καταβάλλεται στην αρχή του προγράμματος. Τα στοιχεία του τραπεζικού λογαριασμού αποστέλλονται  μετά τη διαδικασία  επιλογής.

Αιτήσεις

Οι ενδιαφερόμενοι/ενδιαφερόμενες υποβάλλουν αίτηση ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Κέντρου Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ.

Η Αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά, τα οποία μπορείτε εναλλακτικά να αποστείλετε στο e-mail infoglossa@theo.auth.gr

1.      βιογραφικό

2.      τίτλους σπουδών

Σε περίπτωση που δεν συγκεντρωθεί ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός επιμορφουμένων, το ΚΕΔΙΒΙΜ διατηρεί το δικαίωμα αλλαγής της ημερομηνίας έναρξης του προγράμματος ή και ακύρωσής του.

Όροι παρακολούθησης προγραμμάτων