Το πρόγραμμα στοχεύει, στο πρώτο μέρος του: στην εκμάθηση των εντελώς βασικών εργαλείων της θεωρίας της λογοτεχνίας (όπως: τί είναι τα κειμενικά είδη,  πώς δημιουργούν ένα «συμβόλαιο με τον αναγνώστη», τι είναι και πώς αξιοποιείται στη δημιουργική γραφή η έννοια της «πρόσληψης», τι είναι η διακειμενικότητα, κ.ά.). Οι θεωρητικές αναφορές θα εικονογραφηθούν με παραδείγματα κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας του 19^ου και του 20ού αιώνα. Στο δεύτερο μέρος του προγράμματος, θα ακολουθήσουν συγγραφικά εργαστήρια πεζογραφίας, θεάτρου και ποίησης, με πανελλήνια αναγνωρισμένους πεζογράφους, θεατρικούς συγγραφείς, ποιητές, που θα διδάξουν το αλφαβητάρι της καλλιτεχνικής συγγραφής. Σκοπός του προγράμματος η διάχυση του νέου γνωστικού αντικειμένου, αλλά και καλλιτεχνικής πρακτικής, της «Δημιουργικής Γραφής» που δεν διδάσκεται αυτόνομα σε κανένα τμήμα του ΑΠΘ.

• Να κατανοήσουν οι συμμετέχοντες/ουσες ορισμένες βασικές αρχές της θεωρίας της λογοτεχνίας, μέσα από την ανάλυση της κατασκευαστικής διάστασης διακεκριμένων νεοελληνικών λογοτεχνικών έργων.
• Σε επίπεδο καλλιτεχνικής πρακτικής, αποτέλεσμα θα είναι: το να μπορούν να κατανοήσουν οι συμμετέχοντες/ουσες τα βασικά συγγραφικά στάδια, και τα βασικά συγγραφικά εργαλεία της αφήγησης.
• Να εξοικειωθούν με βασικές αφηγηματικές πρακτικές.
• Να ασκηθούν στη συγγραφή σύντομου πεζού αφηγήματος, μικρού θεατρικού έργου, και ποιήματος.
• Να λειτουργήσουν ως συγγραφική και αναγνωστική ομάδα.

Το πρόγραμμα προάγει, έτσι, με τον τρόπο του, τη φιλαναγνωσία, την καλλιλογία, αλλά και την πιο συνειδητή γνώση βασικών αρχών της θεωρίας της λογοτεχνίας, μέσα από παραδείγματα αντλημένα από την περιοχή της νεοελληνικής λογοτεχνίας των τελευταίων δύο αιώνων: δηλαδή, την λογοτεχνική και κριτική εγγραμματοσύνη, την «Δημιουργική Γραφή-Ανάγνωση».

Το πρόγραμμα απευθύνεται:

• Σε ανθρώπους που αγαπούν την ανάγνωση και ενδιαφέρονται για την γραφή
• Σε ανθρώπους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στη συγγραφή
• Σε ανθρώπους που ενδιαφέρονται να γνωρίσουν τον συγγραφικό μηχανισμό εκ των έσω, ώστε να αποκτήσουν μια πιο ουσιαστική σχέση με την λογοτεχνία και να την απολαμβάνουν ακόμη περισσότερο
• Σε ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τα εργαλεία της αφήγησης, με στόχο να τα αξιοποιήσουν στην καθημερινή τους ζωή ή στην επαγγελματική τους ενασχόληση (εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, άνθρωποι που εργάζονται στη διαφήμιση και την επικοινωνία, επαγγελματίες στο χώρο του βιβλίου, άνθρωποι που αξιοποιούν τη αφήγηση για την παραγωγή πολιτιστικού υλικού)
• Σε αναδυόμενους θεατρικούς συγγραφείς· σε φοιτητές που ενδιαφέρονται για τον κλάδο της δημιουργικής γραφής (πεζογραφία, ποίηση, θέατρο).

Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλουν: Απόφοιτοι λυκείου που ενδιαφέρονται για την συγγραφή· φοιτητές των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών του λόγου, που ενδιαφέρονται να ενισχύσουν τις σπουδές τους με εμβάθυνση στο αντικείμενο της δημιουργικής γραφής· επαγγελματίες από το χώρο του βιβλίου, της διαφήμισης, της μουσειολογίας, κτλ., και γενικότερα κάθε είδους επαγγέλματος που βασίζεται στον λόγο και στην συγγραφή. Εκπαιδευτικοί.

• Πρόσβαση στο διαδίκτυο
• Κατοχή προσωπικού e-mail
• Aπαιτείται επίσης: ικανότητα χρήσης επεξεργαστή κειμένου (πρόγραμμα word), και πλατφόρμας zoom.

**Δεκτοί γίνονται απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άνω. Σε περίπτωση ανάγκης επιλογής, θα δοθεί προτεραιότητα σε φοιτητές ή αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο πρώτο μέρος του προγράμματος (9 ώρες) θα συζητηθούν βασικά ζητήματα της θεωρίας της λογοτεχνίας, μέσα από την ανάγνωση και ανάλυση αντιπροσωπευτικών δειγμάτων γραφής αντλημένων από το χώρο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του 19ου και του 20ου αιώνα (διδάσκουσα: Μαρία Αθανασοπούλου). Στο δεύτερο μέρος του προγράμματος, μετά από σύντομη ανασκόπηση (3 ώρες) της ιστορίας της ανάδυσης της Δημιουργικής Γραφής ως χωριστής καλλιτεχνικής πρακτικής (διδάσκουσα: Αλίκη Συμεωνάκη), θα πραγματοποιηθούν Εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής. Τα εργαστήρια θα έχουν διμερή οργάνωση: θα προηγείται «παράδοση» σχετικά με τα μυστικά του κάθε είδους (θεατρικό, διήγημα, ποίημα), στη συνέχεια θα προετοιμάζονται από τους συμμετέχοντες λογοτεχνικά κείμενα στον δικό τους χρόνο σχετικά με το κάθε είδος, σε επόμενη συνάντηση τα κείμενα θα συζητώνται ομαδικά και θα προτείνονται βελτιώσεις. Προβλέπονται 18 ώρες σύγχρονης και εξ αποστάσεως διδασκαλίας για: μυθιστόρημα, θέατρο, σενάριο (διδάσκων: Γιάννης Σκαραγκάς) και 18 ώρες σύγχρονης και εξ αποστάσεως διδασκαλίας για την αφηγηματική πεζογραφία μικρής φόρμας (διδάσκουσα: Έλενα Μαρούτσου). Ακόμα, 12 ώρες σύγχρονης, εξ αποστάσεως διδασκαλίας για την ποίηση (διδάσκοντες: Γιώργος Αλισάνογλου, Αγγελική Πεχλιβάνη).

Θεωρία 1: Βασικές αρχές της Θεωρίας της Λογοτεχνίας, και η συνάφειά της προς την Δημιουργική Γραφή (Μαρία Αθανασοπούλου):

• Μια μίνι εισαγωγή στη θεωρία της λογοτεχνίας: Λογοτεχνικός «Κανόνας», Λογοτεχνικά είδη, Διακειμενικότητα, Πρόσληψη: Το «συμβόλαιο» με τον αναγνώστη (3 ώρες).
• Εξέλιξη της Νεοελληνικής Πεζογραφίας: από την πρωτοπρόσωπη μαρτυρία (Γενιά 1880) στην παντογνωσία (Γενιά του ’30), και από εκεί στις ανεξάρτητες «φωνές» (Μεταπολεμική Πεζογραφία) (3 ώρες).
• Εξέλιξη της Νεοελληνικής Ποίησης: από τον αυστηρά έμμετρο (Σολωμός) στον ελευθερωμένο (Καβάφης) και τον ελεύθερο (Σεφέρης) στίχο. Νεοελληνικός μοντερνισμός και πρωτοπορίες  (3 ώρες)

*Θα χρησιμοποιηθούν αντιπροσωπευτικά δείγματα κειμένων από τους: Σολωμό, Καβάφη, Σεφέρη, Βιζυηνό, Κ. Πολίτη, Τσίρκα/Χατζή. Ενδέχεται, εφόσον υπάρξει σχετικό αίτημα του κοινού, να προστεθεί ένα ακόμα τρίωρο για να δοθούν τα πιο πάνω θέματα αναλυτικότερα.

Θεωρία 2: Ιστορία της Δημιουργικής Γραφής. Πρόδρομοι και σημαντικοί σταθμοί στον αγγλοσαξονικό χώρο (3 ώρες –Αλίκη Συμεωνάκη)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ:

1. Εργαστήρι Έλενας Μαρούτσου: Πεζογραφία / Μικρή φόρμαΤο εργαστήρι θα εστιάσει στη μικρή φόρμα (διήγημα, μικροδιήγημα, ιστορία μπονζάι) και θα λάβει χώρα σε 6 τρίωρα. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες θα έρθουν σε επαφή με βασικές αρχές της αφηγηματολογίας καθώς και με ζητήματα που αφορούν στη λογοτεχνία και τη θεωρία της. Ωστόσο, ο χαρακτήρας αυτής της διδασκαλίας δεν θα είναι μόνο θεωρητικός: μεγάλο μέρος του εργαστηρίου θα αφιερωθεί στην ανάγνωση ολόκληρων διηγημάτων ή αποσπασμάτων αυτών, ενώ οι συμμετέχοντες θα κληθούν να δημιουργήσουν τα δικά τους κείμενα, κάποια από τα οποία θα τα γράφουν στη διάρκεια του τριώρου και άλλα στον ελεύθερο χρόνο τους. Η θεματική δομή του εργαστηρίου θα είναι η εξής:

• • Οι προφορικές ρίζες της λογοτεχνίας. Μύθος και παραμύθι, χθες και σήμερα. Το στοιχείο του τρόμου. Αλληγορικές αφηγήσεις (3 ώρες).
  • Μικροδιηγήματα και ιστορίες μπονζάι. Πύκνωση και αφαίρεση. Τα όρια της πεζογραφίας με την ποίηση. Ποιητική πρόζα (3 ώρες).
  • Ποιος αφηγείται στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση; Είδη αφηγητών. Η οπτική γωνία και η απεύθυνση στον αναγνώστη (3 ώρες).
  • Οι αφηγηματικές τεχνικές με τη βοήθεια των οποίων διασχίζουμε το ποτάμι του χρόνου που διατρέχει την ιστορία. Αναδρομές και πρόδρομες αφηγήσεις. In medias res. Είδη εγκιβωτισμών (3 ώρες).
  • Το ημερολόγιο και η επιστολή ως μαρτυρία και ως μίμηση αυτής (3 ώρες).
  • Η διακειμενικότητα και ο ρόλος της στο χτίσιμο μιας ιστορίας. Συνομιλίες, διακλαδώσεις, διαξιφισμοί κειμένων (3 ώρες).

2. Εργαστήρι Γ. Σκαραγκά: Εργαλεία & Χειρισμοί στη Μυθοπλασία (πεζογραφία, θέατρο, σενάριο)Το εργαστήρι του Γιάννη Σκαραγκά (6 τρίωρα) θα εστιάσει στις τεχνικές και τα εργαλεία ανάπτυξης της δομής μιας ιστορίας, στη σύνθεση των βασικών και συμπληρωματικών χαρακτήρων και σε θέματα δραματοποίησης και δραματουργικής εμβάθυνσης στα επίπεδα της δράσης και της εξέλιξης. Το μάθημα εξερευνά μέσα από τη θεωρία αλλά και τις εργασίες, τις ομοιότητες και τις βασικές διαφορές στις τρεις φόρμες, συγκρίνοντας το μυθιστόρημα με το θέατρο και το σενάριο. Η δομή του εργαστηρίου θα είναι η εξής:

• • Τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις φόρμες· Τα συστατικά της σεναριακής, θεατρικής και πεζογραφικής αφήγησης· Τι σημαίνει και τι δεν σημαίνει εικόνα, σελίδα και «σανίδι»· Η λογική και η λειτουργία της αναπαράστασης και της δραματοποίησης (3 ώρες).
  • Η μετάβαση από την ιδέα στην ανάπτυξη της ιστορίας· Η έννοια του ήρωα και η σύνδεσή του με την ιστορία· Τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν έναν ολοκληρωμένο ήρωα· Το ζητούμενο και η αποστολή του ήρωα (3 ώρες).
  • Η έννοια της δράσης και της πλοκής· Συμπληρωματικοί ήρωες και ιεράρχηση· Τοποθέτηση της ιδέας στην ιστορία· Εισαγωγή του ήρωα στην ιστορία (3 ώρες).
  • Τοποθέτηση των χαρακτήρων γύρω από τον ήρωα· Δομή: πράξεις και δραματουργικά σημεία· Ο κόσμος της σκηνής και του μυθιστορηματικών κεφαλαίων· Η λογική της έναρξης και η ανάπτυξη της προοπτικής (3 ώρες).
  • Άξονες: πρόσωπα και δράσεις· Κίνητρα και στόχοι· Η έννοια της πλάνης για τον ήρωα και τον θεατή· Η επιλογή της μεταφοράς στο διάλογο και το ύφος της (3 ώρες).
  • Θέματα αντίθεσης, σύγκρουσης και ανατροπής· Σημειολογία και συμβολισμός· Μετάβαση, κορύφωση και ολοκλήρωση· Η αποκατάσταση του δραματουργικού σύμπαντος (3 ώρες).

3. Εργαστήρι Γιώργου Αλισάνογλου: Ποιήματα σε ελεύθερο στίχο.Στο συγκεκριμένο εργαστήρι (6 ώρες) θα συζητηθούν βασικές τεχνοτροπικές αρχές της μοντέρνας ποίησης  (1930 κ.έ.) μέσα από αντιπροσωπευτικά παραδείγματα σπουδαίων εκπροσώπων της, στην ελληνική, την αγγλική και τη γαλλική γλώσσα (3 ώρες). Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθούν ασκήσεις συγγραφής ελευθερόστιχων ποιημάτων πάνω σε δοσμένο θέμα, σε διαφορετικά ύφη και διαφορετικές συναισθηματικές αποχρώσεις,  ανάλογες προς την ιδιοσυγκρασία των συμμετεχόντων. Τα κείμενα θα αξιολογηθούν, και θα διορθωθούν συνεργατικά, μέσα στην ψηφιακή ‘ταξη’ (3 ώρες).

4. Εργαστήρι Αγγελικής Πεχλιβάνη: Ποίηση σε έμμετρο στίχο, σταθερές μορφές, και ποίημα σε πεζό.Στο συγκεκριμένο εργαστήρι θα συζητηθούν ζητήματα στιχουργικής της έμμετρης ποίησης (βλ. τύποι μέτρων, ομοιοκαταληξίας, σταθερής φόρμας) και του ποιήματος σε πεζό (3 ώρες). Στη συνέχεια θα πραγματοποιηθούν ασκήσεις συγγραφής ποιημάτων σε έμμετρο στίχο, σταθερή φόρμα, και ποιήματος σε πεζό, που θα αξιολογηθούν, και θα διορθωθούν συνεργατικά, μέσα στην ψηφιακή ‘ταξη’ (3 ώρες).

ΩΡΕΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6-9 Μ.Μ. ΚΑΙ ΣΑΒΒΑΤΟ 11-2 Μ.Μ.

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: = 6 ΩΡΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΩΣ Χ 10 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ.

• Αποσπάσματα μελετών γύρω από τη δημιουργική γραφή (ως γνωστικό αντικείμενο και παιδαγωγικό εργαλείο) σε ψηφιακή μορφή, στην ελληνική ή και στην αγγλική γλώσσα·
• Αποσπάσματα από ημερολόγια συγγραφέων, σχετικά με τις δυσκολίες και τα μυστικά της δικής τους συγγραφικής τέχνης, σε ψηφιακή μορφή·
• Σύντομη Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας σε ψηφιακή μορφή·
• Ελληνόγλωσσο Εγχειρίδιο Θεωρίας της Λογοτεχνίας, σε ψηφιακή μορφή·
• Σύντομη ανθολογία λογοτεχνικών κειμένων σε ψηφιακή μορφή (ή αρχεία pdf.).

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες θα πρέπει:

• να έχουν παρακολουθήσει το σύνολο των διδακτικών ενοτήτων. Οι απουσίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 10 % των προβλεπόμενων ωρών σύγχρονης εκπαίδευσης.
• να έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία τη διαδικασία αξιολόγησής τους (αξιολογούνται οι ασκήσεις δημιουργικής γραφής σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος).
• να έχουν καταβάλει το σύνολο των διδάκτρων μέχρι την ημέρα έναρξης του προγράμματος.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος απονέμεται στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ και υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΚΕΔΙΒΙΜ και την Επιστημονική Υπεύθυνη του Προγράμματος.

Στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες που παρακολούθησαν αλλά δεν ολοκλήρωσαν το σύνολο του προγράμματος, μπορεί να παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενες/οι μπορούν να επικοινωνούν με την Επιστημονική Υπεύθυνη του προγράμματος, στα κάτωθι στοιχεία επικοινωνίας:

Όνομα: ΜΑΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Τηλέφωνο: 693 88 78 103

Ώρες επικοινωνίας: ΣΑΒΒΑΤΟ και ΚΥΡΙΑΚΗ, 11 π.μ.-2 μ.μ.

e-mail: athanasopoulou@thea.auth.gr (σε όλες τις ώρες)