Το Πρόγραμμα εστιάζει σε ζητήματα ψυχολογικής ανάπτυξης και ψυχικής υγείας κατά τη βρεφική ηλικία και έχει στόχο την επιμόρφωση επαγγελματιών υγείας και ψυχικής υγείας σε θέματα ψυχικής υγείας που μπορεί να προκύψουν στη βρεφική ηλικία και σε τρόπους παρέμβασης. Δεν αποτελεί κλινική εκπαίδευση στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού-βρέφους, αλλά προσφέρει βασικές εισαγωγικές γνώσεις στο πεδίο. Ειδικότερα, το Πρόγραμμα έχει στόχο (α) να καταρτίσει επαγγελματίες υγείας και ψυχικής υγείας σχετικά με την ψυχολογική ανάπτυξη κατά τη βρεφική ηλικία και τη σημασία των πρωταρχικών σχέσεων για την ανάπτυξη και τη μετέπειτα ψυχική υγεία (β) να ευαισθητοποιήσει τους επαγγελματίες όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη δεσμού αποδιοργάνωσης και άλλων αρνητικών αναπτυξιακών αποτελεσμάτων (γ) να καταρτίσει τους επαγγελματίες σχετικά με τη θεωρία και τις βασικές αρχές της κλινικής πρακτικής της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους.

Ολοκληρώνοντας το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες θα:

1. Αποκτήσουν βασικές γνώσεις όσον αφορά τη βρεφική ανάπτυξη από τη σκοπιά της αναπτυξιακής ψυχολογίας και της ψυχαναλυτικής αναπτυξιακής θεωρίας
2. Καταρτιστούν σχετικά με βασικές δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν στη σχέση γονιού-βρέφους
3. Μπορούν να αναγνωρίσουν και να περιγράψουν συμπεριφορές του βρέφους που υποδηλώνουν ψυχική δυσφορία και γονικές συμπεριφορές που αποτελούν προβλεπτικό παράγοντα του δεσμού τύπου αποδιοργάνωσης
4. Ενημερωθούν για διαφορετικά είδη παρεμβάσεων υποστήριξης των οικογενειών κατά την περιγεννητική περίοδο
5. Γνωρίζουν τις θεωρητικές βάσεις και τις βασικές τεχνικές της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους
6. Μπορούν να αξιοποιήσουν τις γνώσεις που απέκτησαν για την αξιολόγηση των αναγκών που έχουν οικογένειες κατά την περιγεννητική περίοδο και για τον σχεδιασμό κατάλληλης παρέμβασης ή παραπομπής σε κατάλληλο φορέα

Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας (ψυχολόγοι, ψυχίατροι, παιδοψυχίατροι) και σε επαγγελματίες υγείας και κοινωνικής εργασίας που εργάζονται με βρέφη και τις οικογένειές τους (μαίες, νοσηλεύτριες, βρεφονηπιοκόμοι, παιδίατροι, κοινωνικοί λειτουργοί).

Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που ολοκληρώσουν το Πρόγραμμα μπορούν στη συνέχεια να προχωρήσουν σε κλινική εκπαίδευση στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού-βρέφους, εφόσον πληρούνται επιπλέον προϋποθέσεις.

Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλουν:

• Ψυχολόγοι
• Ψυχίατροι
• Παιδοψυχίατροι
• Κοινωνικοί λειτουργοί
• Μαίες
• Βρεφονηπιοκόμοι
• Παιδίατροι και άλλες σχετικές ιατρικές ειδικότητες
• Νοσηλευτές/τριες

Η επιλογή θα γίνει με βάση την αξιολόγηση της συνάφειας του βιογραφικού των ενδιαφερόμενων με το περιεχόμενο του Προγράμματος και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Για τη συμμετοχή στο Πρόγραμμα, οι ενδιαφερόμενοι/ ενδιαφερόμενες θα πρέπει να διαθέτουν:

• Εκπαίδευση ή εμπειρία εργασίας με οικογένειες με βρέφη
• Καλή γνώση Αγγλικής γλώσσας (τουλάχιστον επίπεδο Β2)
• Πρόσβαση στο Διαδίκτυο, προσωπικό email και βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών

Το Πρόγραμμα αποτελείται από 4 θεματικές ενότητες που λαμβάνουν χώρα παράλληλα και λειτουργούν συμπληρωματικά. Μέρος του Προγράμματος υλοποιείται μέσω δια ζώσης σεμιναρίων, σε χώρο του Α.Π.Θ. ημέρα Σάββατο και ώρες 9:30 -18:00, εκτός από 3 σεμινάρια που διδάσκονται στην αγγλική γλώσσα και εξ αποστάσεως από τους Tessa Baradon και Björn Salomonsson. Οι ημερομηνίες διεξαγωγής των δια ζώσης σεμιναρίων είναι οι εξής: 4 Νοεμβρίου 2023, 25 Νοεμβρίου 2023, 16 Δεκεμβρίου 2023, 20 Ιανουαρίου 2024, 3 Φεβρουαρίου 2024, 24 Φεβρουαρίου 2024, 16 Μαρτίου 2024, 30 Μαρτίου 2024, 27 Απριλίου 2024, 18 Μαΐου 2024, 1 Ιουνίου 2024 και 22 Ιουνίου 2024. Επιπλέον, το Πρόγραμμα περιλαμβάνει ασύγχρονη εκπαίδευση, όπου οι συμμετέχουσες/οντες καλούνται να μελετήσουν σχετική βιβλιογραφία και, κατά περίπτωση, να παρακολουθήσουν σχετικά βίντεο πριν από τα δια ζώσης σεμινάρια. Το εκπαιδευτικό υλικό θα βρίσκεται αναρτημένο στην πλατφόρμα E-learning, στην οποία θα δοθεί πρόσβαση σε όλες/ους τις/ τους συμμετέχουσες/οντες με την έναρξη του προγράμματος. Τέλος, οι συμμετέχουσες/οντες που το επιθυμούν, μπορούν να αναλάβουν παρατήρηση βρέφους. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ανεύρεση οικογένειας για την πραγματοποίηση της παρατήρησης. Για περισσότερες πληροφορίες για τη διαδικασία της παρατήρησης βρέφους απευθυνθείτε στη γραμματεία του Προγράμματος (info@lab.psy.auth.gr).

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του Προγράμματος, οι συμμετέχουσες/οντες θα παραδώσουν γραπτή εργασία στο τέλος του προγράμματος. Η εργασία μπορεί να αφορά θεωρητική επεξεργασία σχετικής βιβλιογραφίας, καταγραφή της πορείας της παρατήρησης βρέφους ή αναστοχαστική επεξεργασία της εμπειρίας μάθησης και εμπλοκής στο Πρόγραμμα. Περισσότερες πληροφορίες για τη δομή και το περιεχόμενο της εργασίας θα δοθούν με την έναρξη του Προγράμματος.

Το πρόγραμμα αποτελείται από τέσσερις θεματικές ενότητες, που λαμβάνουν χώρα παράλληλα και λειτουργούν συμπληρωματικά. Η πρώτη αφορά ζητήματα ψυχολογικής ανάπτυξης κατά τη βρεφική ηλικία και βασικές ψυχαναλυτικές αναπτυξιακές θεωρίες. Η δεύτερη εστιάζει στις βασικές θεωρητικές αρχές και τεχνικές που διέπουν την κλινική πρακτική στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού-βρέφους. Η τρίτη βασίζεται στην παρατήρηση βρέφους και έχει στόχο τη βιωματική μάθηση σχετικά με τα αναπτυξιακά ζητήματα στη βρεφική ηλικία, μέσω προσεκτικής παρατήρησης και καταγραφής της αλληλεπίδρασης γονιού-βρέφους και συζήτησης στο πλαίσιο σεμιναρίου. Η τέταρτη αποτελεί κλινικό σεμινάριο και βασίζεται στην παρακολούθηση και συζήτηση βιντεοσκοπημένων συνεδριών ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους και στη μελέτη και συζήτηση κλινικών περιπτώσεων από τη βιβλιογραφία. Το περιεχόμενο της κάθε θεματικής ενότητας παρουσιάζεται αναλυτικότερα παρακάτω.

Βρεφική ανάπτυξη και εισαγωγή στην ψυχαναλυτική αναπτυξιακή θεωρία

Στην ενότητα παρουσιάζονται οι βασικές ψυχολογικές και ψυχαναλυτικές αναπτυξιακές θεωρίες όσον αφορά τη βρεφική ανάπτυξη και τη μετάβαση στον γονικό ρόλο. Αρχικά, παρουσιάζεται η έννοια της ψυχικής υγείας των βρεφών και περιγράφονται οι συνήθεις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν σε αυτή τη φάση. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται βασικά στοιχεία από το πεδίο της αναπτυξιακής ψυχολογίας όσον αφορά τη βρεφική ανάπτυξη (από την εγκυμοσύνη μέχρι και τους 12 πρώτους μήνες της ζωής) με έμφαση στην κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη του βρέφους (εισαγωγή στο έργο των Stern, Trevarthen, Meltzoff, Tronick και Beebe). Στη συνέχεια παρουσιάζονται ψυχαναλυτικές αναπτυξιακές θεωρίες (εισαγωγή στο έργο των Klein, Bion, και Winnicott). Έπειτα, παρουσιάζονται η βασική θεωρία και ερευνητικά δεδομένα όσον αφορά την ανάπτυξη του δεσμού, με ειδική εστίαση στον δεσμό τύπου αποδιοργάνωσης και στους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη της ασφάλειας και της οργάνωσης του δεσμού. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ψυχολογικά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη μετάβαση στον γονικό ρόλο, θέματα ψυχικής υγείας κατά την περιγεννητική περίοδο, και πιθανές αλλαγές στη δυναμική του ζευγαριού που μπορεί να επηρεάσουν την παροχή φροντίδας στο μωρό. Τέλος, συζητάται ο ρόλος του πατέρα κατά τη βρεφική ανάπτυξη και η επίδραση περιβαλλοντικών και κοινωνικοπολιτισμικών παραγόντων στην παροχή φροντίδας στο βρέφος. Η ενότητα αποτελείται από 12 δίωρα σεμινάρια και περιλαμβάνει διδασκαλία με τη μορφή διάλεξης, προβολή βίντεο, μελέτη και συζήτηση σχετικής βιβλιογραφίας.

Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού-βρέφους: Θεωρία

Στην ενότητα παρουσιάζονται οι βασικές θεωρητικές αρχές και τα βασικά στοιχεία κλινικής θεωρίας όσον αφορά την πρακτική της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους. Αρχικά παρουσιάζονται βασικές αρχές της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας (μηχανισμοί άμυνας, μεταβίβαση, αντιμεταβίβαση, προβλητική ταύτιση και η χρήση τους στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, αναλυτική στάση). Στη συνέχεια παρουσιάζονται ζητήματα τεχνικής κατά την αρχική φάση της ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους (συνήθη αιτήματα, εδραίωση της θεραπευτικής συμμαχίας, εκτίμηση και διατύπωση, εκτίμηση ρίσκου). Έπειτα παρουσιάζονται ζητήματα τεχνικής στη μεσαία φάση της θεραπείας, η διαχείριση της αντιμεταβίβασης και κλινικά διλήμματα, και ακολουθεί συζήτηση για τον τερματισμό της θεραπείας. Παρουσιάζονται επίσης ζητήματα που αφορούν τη θεραπεία με γονείς που έχουν βιώσει σχεσιακό τραύμα, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η θεραπεύτρια στο πλαίσιο της ψυχαναλυτικής-ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους και ειδικά ζητήματα στην πρακτική της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους. Η ενότητα αποτελείται από 12 δίωρα σεμινάρια και περιλαμβάνει διάλεξη και συζήτηση, μελέτη και συζήτηση σχετικής βιβλιογραφίας.

Εισαγωγή στην παρατήρηση βρέφους

Η ενότητα αφορά την κατανόηση σε βάθος της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης στη βρεφική ηλικία. Έχει στόχο τη βιωματική εμπειρία και εμβάθυνση στις ψυχαναλυτικές έννοιες και στους ασυνείδητους μηχανισμούς επικοινωνίας, μέσα από την παρατήρηση της σχέσης γονιού-βρέφους. Οι συμμετέχοντες  και συμμετέχουσες καλούνται να παρατηρήσουν την επικοινωνία, τη συναισθηματική αλληλεπίδραση και την ανάπτυξη του δεσμού γονιού-βρέφους, σε περίοδο τουλάχιστον 4 μηνών. Η παρατήρηση διαρκεί μία ώρα την εβδομάδα, γίνεται στο οικογενειακό  περιβάλλον και μπορεί να ξεκινήσει όταν το βρέφος είναι μέχρι 3 μηνών. Την παρατήρηση ακολουθεί συστηματική καταγραφή της αλληλεπίδρασης γονιού-βρέφους και της συναισθηματικής απόκρισης του/ της παρατηρητή/ παρατηρήτριας,  παρουσίαση και  συζήτηση του υλικού σε ομαδικό εποπτικό  σεμινάριο. Η ενότητα συμβάλλει στη βιωματική κατανόηση  της ανάπτυξης του ψυχισμού και των πρωταρχικών σχέσεων, στην όξυνση της ικανότητας παρατήρησης των εμπλεκόμενων, και στην εξοικείωση όσον αφορά τη χρήση της αντιμεταβίβασης ως πηγής πληροφοριών για τις ασυνείδητες διαστάσεις της αλληλεπίδρασης. Η παρατήρηση πλαισιώνεται από θεωρητική επεξεργασία με βάση ψυχαναλυτική αναπτυξιακή θεωρία. Η ενότητα αποτελείται από 12 τρίωρα σεμινάρια και περιλαμβάνει επίσης την παρατήρηση βρέφους, την παρουσίαση της παρατήρησης στο σεμινάριο και συζήτηση. Σημειώνεται ότι δεν αναμένεται να αναλάβουν όλες/οι οι συμμετέχουσες/οντες παρατήρηση βρέφους.

Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού-βρέφους: Κλινικό σεμινάριο

Η ενότητα περιλαμβάνει την παρουσίαση και συζήτηση κλινικού υλικού από ψυχοθεραπείες γονιού-βρέφους. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχουσες/οντες θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την πορεία ψυχοθεραπειών γονιού-βρέφους με βάση αποσπάσματα από βιντεοσκοπημένες συνεδρίες και τις κλινικές σημειώσεις των θεραπευτριών. Η συγκεκριμένη διδακτική ενότητα έχει κυρίως διαδραστικό χαρακτήρα και βασίζεται στη συζήτηση κλινικού υλικού και σχετικής βιβλιογραφίας, καθώς θα συζητηθούν επιστημονικά άρθρα και βιβλία που αφορούν την τεχνική της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους. Στους στόχους της διδακτικής ενότητας συμπεριλαμβάνονται (α) η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με βασικά ζητήματα τεχνικής στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού βρέφους, (β) η κατανόηση των βασικών αρχών που διέπουν την εφαρμογή του συγκεκριμένου μοντέλου ψυχοθεραπείας (γ) η εξοικείωση με ζητήματα αξιολόγησης στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία γονιού-βρέφους (δ) προώθηση του αναστοχασμού όσον αφορά την πρακτική εφαρμογή της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας γονιού-βρέφους (ε) ζητήματα πλαισίου και αντιμεταβίβασης. Η ενότητα αποτελείται από 12 δίωρα σεμινάρια και περιλαμβάνει παρακολούθηση βίντεο και συζήτηση, μελέτη και συζήτηση σχετικής βιβλιογραφίας.

Στις συμμετέχουσες/στους συμμετέχοντες παρέχονται:

1. Εκπαιδευτικό υλικό (προτεινόμενη βιβλιογραφία, βιντεοδιαλέξεις, power point, βίντεο)
2. Βεβαίωση συμμετοχής
3. Πιστοποιητικό επιμόρφωσης με τις αντίστοιχες μονάδες (14 ECTS)

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες θα πρέπει:

Α) να έχουν παρακολουθήσει το σύνολο των διδακτικών ενοτήτων. Οι απουσίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 10 % των προβλεπόμενων ωρών εκπαίδευσης.

Β) να έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία τη γραπτή εργασία

Γ) να έχουν καταβάλει το σύνολο των διδάκτρων μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2024.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος απονέμεται στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες Πιστοποιητικό Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ και υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΚΕΔΙΒΙΜ και την Επιστημονικά Υπεύθυνη του Προγράμματος.

Στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες που παρακολούθησαν αλλά δεν ολοκλήρωσαν το σύνολο του προγράμματος, μπορεί να παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενες/οι μπορούν να επικοινωνούν με τη γραμματεία του προγράμματος στα κάτωθι στοιχεία επικοινωνίας:

Όνομα*: Ζωή Μαντή

Τηλέφωνο*: 2310 262442

Ώρες τηλεφωνικής επικοινωνίας*: καθημερινά, 12:00-15:00

e-mail*: info@lab.psy.auth.gr