Σκοπός του προγράμματος κατάρτισης είναι η επιμόρφωση των στελεχών των δήμων-μελών του Ελληνικού Δικτύου Δήμων με Ποτάμια, που έχουν οριστεί ως αρμόδιες/οι για τα ποτάμια οικοσυστήματα των δήμων, σε θέματα που αφορούν την βιώσιμη διαχείριση των υδατορεμάτων και την αντιπλημμυρική προστασία των παρόχθιων δήμων, την παρακολούθηση και προστασία της ποιότητας των υδάτων, τη βιώσιμη χωρική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, αλλά και των θεσμικών και διαχειριστικών πλαισίων που διέπουν  τις παραποτάμιες περιοχές των δήμων του Δικτύου. Στόχος επίσης του προγράμματος είναι τα στελέχη των δήμων να ενημερωθούν για δράσεις που μπορούν να αναλάβουν για την βελτίωση των συνθηκών των υδατορεμάτων τους, χρηματοδοτικά εργαλεία και Ευρωπαϊκά προγράμματα. Τελικά επιδιώκεται με το πρόγραμμα η ανάπτυξη και η επένδυση στη γνώση του ανθρώπινου και του οργανωτικού κεφαλαίου των δήμων μέσω της επιμόρφωσης των αρμόδιων συμμετεχόντων εκπροσώπων στο Δίκτυο. Με την τελική παρουσίαση των εργασιών σε workshop γίνεται η διάχυση της γνώσης και των καλών πρακτικών στην ομάδα των εκπαιδευομένων-μελών του Δικτύου.

Ολοκληρώνοντας το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, οι συμμετέχουσες/οντες θα μπορούν να λάβουν σφαιρική, εξειδικευμένη, επιστημονική γνώση τόσο σε θεωρητικό επίπεδο, όσο και στο πεδίο εργασίας των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων αυτών για τον εκάστοτε δήμο. Οι συμμετέχουσες/οντες θα αναπτύξουν τις θεωρητικές και πρακτικές δεξιότητες που απαιτούνται για την κατανόηση των παραμέτρων που σχετίζονται με τα παραποτάμια οικοσυστήματα και την εξεύρεση δημιουργικών λύσεων σε τοπικά προβλήματα. Επιπλέον, αναμένεται να αναπτύξουν την ικανότητα δικτύωσης με εργαζόμενες/ους τόσο κάθετα όσο και οριζόντια στις δομές/τμήματα  του διοικητικού συστήματος και του Δικτύου αντίστοιχα. Σε δυναμικά πλαίσια διαχειριστικών και τεχνολογικών αλλαγών θα είναι σε θέση να διαχειρίζονται και να επιβλέπουν διάφορα πλαίσια εργασίας ή διαδικασίες μάθησης, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

Το πρόγραμμα απευθύνεται στα εξειδικευμένα στελέχη των δήμων-μελών του Ελληνικού Δικτύου Δήμων με Ποτάμια.

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν: απασχολούμενες/απασχολούμενοι στους δήμους-μέλη του Ελληνικού Δικτύου Δήμων με Ποτάμια. Το απαιτούμενο εκπαιδευτικό επίπεδο των συμμετεχουσών/συμμετεχόντων είναι κατά προτεραιότητα πτυχιούχων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχετικά επιστημονικά αντικείμενα ή/και εμπειρία στο σχετικό πεδίο με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα απαιτείται:

• Πρόσβαση στο Διαδίκτυο
• Κατοχή προσωπικού e-mail
• Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών
• Εγκατάσταση του λογισμικού Zoom

Το πρόγραμμα θα έχει συνολική διάρκεια 40 διδακτικές ώρες και θα υλοποιηθεί με τη μέθοδο της μικτής διαδικασίας εκμάθησης. Το πρόγραμμα διακρίνεται στην ανάπτυξη δέκα διδακτικών ενοτήτων με την αξιοποίηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας, Zoom. Για κάθε μία από τις ενότητες εκπαίδευσης και εκμάθησης οι εκπαιδευόμενες/-οι θα παρακολουθούν βιντεοδιαλέξεις, σχετικές με το επιστημονικό αντικείμενο κάθε ενότητας. Η τελευταία διδακτική ενότητα αφορά στη δια ζώσης παρουσίαση μιας μελέτης περίπτωσης για κάθε Δήμο. Η συνολική αξιολόγηση των συμμετεχουσών/συμμετεχόντων θα προκύψει από την παρουσίαση των προαναφερθεισών μελετών, ενώ μέσω της σχετικής πλατφόρμας του e-learning εξασφαλίζεται η διαρκής πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό και τη βιβλιογραφία.

Το πρόγραμμα αποτελείται από ένδεκα Διδακτικές Ενότητες:

Διδακτική Ενότητα 1: Παρουσίαση του Προγράμματος. Αναπτυξιακές Δυνατότητες των Δήμων με Ποτάμια (3 ώρες)

Περιγραφή: Εισαγωγή και παρουσίαση του σκοπού των στόχων και της δομής του Προγράμματος – Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων τω αναπτυξιακών δυνατοτήτων για τα υδατορέματα των δήμων-μελών του Δικτύου.

 Διδακτική Ενότητα 2: Αστικά υδατορέματα: σχεδιασμός και βιώσιμη συνύπαρξη. Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής. Οριοθέτηση και προστασία υδατορεμάτων (3 ώρες)

Περιγραφή: Η σχέση ανάμεσα στο νερό και τον άνθρωπο στον αστικό ιστό, και ιδιαίτερα των υδατορεμάτων σε πόλεις και οικισμούς, βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών συζητήσεων πλέον. Η ανάδειξη του υγρού στοιχείου βελτιώνει την ποιότητα ζωής και το μικροκλίμα. Διαχείριση και αξιοποίηση ποταμών/ρεμάτων σε αρμονία με τη φύση. Ανάλυση μιας μεθοδολογίας βιώσιμης συνύπαρξης της πόλης με τα ποτάμια στο πλαίσιο μιας διαλεκτικής σχέσης συνεργασίας και αντιπαλότητας της φύσης με τον άνθρωπο.

Ορισμοί των όρων ρέμα, ποτάμι, υδατόρεμα σύμφωνα με την κοινή αντίληψη, η σημασία των υδατορεμάτων εντός και εκτός αστικών περιοχών από περιβαλλοντική άποψη, σύγχρονα μοντέλα διαχείρισης και αξιοποίησης υδατορεμάτων.

 Διδακτική Ενότητα 3: Δασική Πολιτική στην Ελλάδα. Χρηματοδοτικά εργαλεία. Νομοθετικό πλαίσιο για τα ποτάμια οικοσυστήματα (3 ώρες)

Περιγραφή: Ενημέρωση για το πλαίσιο διαχείρισης και προστασίας δασικών περιοχών, με έμφαση στις παραποτάμιες. Διεθνές, Ευρωπαϊκό και Εθνικό νομοθετικό πλαίσιο προστασίας περιβάλλοντος με έμφαση στους υδατικούς πόρους.

 Διδακτική Ενότητα 4: Βιώσιμη χωρική ανάπτυξη και υδάτινα οικοσυστήματα. Ενημέρωση & Ευαισθητοποίηση Πολιτών. Επαναπροσδιορίζοντας τον κύκλο του νερού (3 ώρες)

Περιγραφή: Ορισμός βασικών όρων όπως χρήσεις γης, χωρική ανάπτυξη και βιωσιμότητα. Αναπτυξιακές δυνατότητες παραποτάμιων περιοχών σε αστικό περιβάλλον από την οπτική της χωροταξικής δόμησης και εναρμόνιση αυτών με τις πολεοδομικές πρακτικές. Μέθοδοι και εργαλεία διάχυσης πληροφορίας, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών  σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ο αστικός κύκλος του νερού, διαφέρει από τον υδρολογικό κύκλο του, λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης. Τρόποι και καλές πρακτικές ανάκτησης νερού για την επαναφορά του νερού στον φυσιολογικό υδρολογικό του κύκλο.

 Διδακτική Ενότητα 5: Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS). Βάσεις δεδομένων για διαχείριση περιβαλλοντικής πληροφορίας σχετικά με τα ποτάμια υδάτινα σώματα. Μέρος Ι (3 ώρες)

Περιγραφή: Τι είναι οι βάσεις δεδομένων και τι είναι τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS) και πως μπορούν να παρέχουν πληροφορίες για ποτάμια συστήματα. Παραδείγματα και εφαρμογές. Βάσεις δεδομένων για διαχείριση περιβαλλοντικής πληροφορίας (π.χ. παροχών ύδατος, ποιότητας υδάτων, σταθμοί μετρήσεις) και διασύνδεση με GIS. Διαδικτυακά συστήματα πληροφορίων για διαχείριση υδάτων αλλά και έγκαιρης προειδοποίησης. Παραδείγματα διαδικτυακών GIS και εφαρμογές. Διασύνδεση με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα και την Οδηγία για τις Πλημμύρες.

 Διδακτική Ενότητα 6: Κλιματική αλλαγή και διαχείριση κρίσεων για τα υδατορέματα της Ελλάδας. Διαχείριση και αξιοποίηση ποταμών/ρεμάτων σε αρμονία με τη φύση (3 ώρες)

Περιγραφή: Κλιματική αλλαγή και κλιματική κρίση. Ακραία καιρικά φαινόμενα και οι καταστροφικές επιπτώσεις τους. Ανάλυση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής και των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας από την οπτική της κρατικής Πολιτικής Προστασίας.

Ανάλυση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής και των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας από την οπτική της Πολιτικής Προστασίας σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Διδακτική Ενότητα 7: Σχέδια Διαχείρισης Πλημμυρών. Αντιπλημμυρικά και άλλα τεχνικά έργα. Βιώσιμη διαχείριση των αστικών ρεμάτων και των ομβρίων υδάτων (3 ώρες)

Περιγραφή: Τεχνική ανάλυση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας και των Τεχνικών Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας από την οπτική του μελετητή μηχανικού. Σύντομη παρουσίαση του Master Plan Αντιπλημμυρικών Έργων Περιοχών Ν. Θεσσαλονίκης και μέθοδοι που ακολουθήθηκαν για την εκπόνηση του.

Καλές πρακτικές για την διαχείριση των ομβρίων υδάτων και την αποφυγή πλημμυρικών φαινόμενων στον αστικό ιστό.

Διδακτική Ενότητα 8: Διαχείριση υδάτινων οικοσυστημάτων και οικοσυστημικές υπηρεσίες. Συστηματική παρακολούθηση: το πρώτο βήμα για την προστασία και τη διαχείριση των υδάτινων οικοσυστημάτων (3 ώρες)

Περιγραφή: Εισαγωγή στην ποιοτική ανάλυση και παρακολούθηση των υδάτων και των υδάτινων οικοσυστημάτων με παρουσίαση των μεθόδων που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα. Παράμετροι που αναλύονται και παρακολουθούνται μέσα στο πλαίσιο των μεγίστων τιμών που επιτρέπονται από την Ελληνική νομοθεσία.

Διδακτική Ενότητα 9: Παρακολούθηση της συνέχειας των ποταμών. Η κλιματική προσαρμογή των αστικών ποταμών: Μεταβολές στην υδρομορφολογία και την λειτουργικότητα της κοίτης του (3 ώρες)

Περιγραφή: Η παρακολούθηση των υδάτων από τους δήμους, τις περιφέρειες, και τη δημόσια διοίκηση των ελεγκτών περιβάλλοντος είναι απαραίτητη ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί αν διαταράσσεται η συνέχεια των υδατικών σωμάτων, με σκοπό την πρόταση διορθωτικών επεμβάσεων που αποσκοπούν στην σωστή διαχείριση.

Διδακτική Ενότητα 10: Άυλη πολιτιστική κληρονομιά – Πέτρινα γεφύρια. Βάσεις δεδομένων για διαχείριση περιβαλλοντικής πληροφορίας σχετικά με τα ποτάμια υδάτινα σώματα. Μέρος ΙΙ (3 ώρες)

Περιγραφή: Πώς οι θρύλοι και οι λαϊκές παραδόσεις που είναι συνυφασμένοι με τα πέτρινα γεφύρια αποτελούν σημαντική άυλη πολιτιστική κληρονομιά που αξίζει να αναδειχθεί. Εισαγωγή στα τεχνικά χαρακτηριστικά της αναστήλωσης και στους τρόπους αξιοποίησης των παραδοσιακών πέτρινων γεφυριών.

Βάσεις δεδομένων για διαχείριση περιβαλλοντικής πληροφορίας (π.χ. παροχών ύδατος, ποιότητας υδάτων, σταθμοί μετρήσεις) και διασύνδεση με GIS.

Διδακτική Ενότητα 11: Αξιολόγηση προγράμματος (10 ώρες)

Περιγραφή: Παρουσίαση μελετών των Δήμων – Συζήτηση – Συμπεράσματα

ECTS: 3 πιστωτικές μονάδες

Πιστοποιητικό παρακολούθησης: Πιστοποιητικό Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης

Στις συμμετέχουσες/στους συμμετέχοντες παρέχονται:

1. Εκπαιδευτικό υλικό (βιντεοσκοπημένες διαλέξεις, παρουσιάσεις ppt/pdf,σημειώσεις, βιβλιογραφία)
2. Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης με τις αντίστοιχες 3.0 μονάδες ECTS
3. Πρόσβαση στο e-learning
4. Τεχνική Έκθεση Ερευνητικού Έργου
5. Μελέτες περίπτωσης

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες θα πρέπει:

• να έχουν παρακολουθήσει το σύνολο των διδακτικών ενοτήτων. Οι απουσίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 10 % των προβλεπόμενων ωρών εκπαίδευσης.
• να έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία την εξέταση – παρουσίαση της μελέτης περίπτωσης κάθε Δήμου.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος απονέμεται στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ και υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΚΕΔΙΒΙΜ και την/τον Επιστημονική/ό Υπεύθυνη/ο του Προγράμματος.

Στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες που παρακολούθησαν αλλά δεν ολοκλήρωσαν το σύνολο του προγράμματος, μπορεί να παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενες/οι μπορούν να επικοινωνούν με τις: Αναστασία Κατσουλέα και Μαρία Καπουνιάρη, στα κάτωθι στοιχεία επικοινωνίας:

akatsoul@civil.auth.gr και mkapounia@civil.auth.gr